Romańska świątynia została wzniesiona w latach 1141 – 1161. Wcześniej w tym miejscu istniało opactwo benedyktynów, którego początki sięgają ok. 1000 roku. Prawdopodobnie jego założycielem był św. Wojciech.

W 1294 r. na kościół napadli Litwini, okradli go i podpalili. Podczas odbudowy obiektu wzorowano się już na stylu gotyckim. Świątynia była wielokrotnie zniszczona – pożar w 1473 r., bombardowania podczas II wojny światowej. Spłonęło wyposażenie, drewniane elementy architektoniczne i ucierpiały mury kolegiaty.

Po wojnie przystąpiono do odbudowy świątyni. Trwała ona kilkanaście lat. Przywrócono romański charakter kolegiaty, pozostawiając w stylu gotyckim nawy boczne.

 W pobliżu kolegiaty znajduje się drewniany kościół św. Mikołaja z 1761 r.

Kolegiata w Tumie to doskonałe miejsce do modlitwy i zadumy. Stare mury – fundamenty mają swoją pozytywną energię. Nie rozproszą cię tu zbędne dekoracje i przepych.